Het gebruik van regenwater in huis: slimme oplossingen of risicovolle onderneming?

Onze mening

De beschikbaarheid van drinkwater in Nederland staat onder druk. Drinkwaterbedrijven roepen het nieuwe kabinet op om deze problematiek hoog op de agenda te plaatsen. Eén van de duurzame oplossingen die vaak wordt genoemd, is het gebruik van regenwater in huis. Bijvoorbeeld voor het doorspoelen van toiletten. Daarmee bespaar je drinkwater. Maar is dit de oplossing?

Kritische houding en onderzoek

Roald Leemrijse:
‘Als WMD hebben we zorgen over het gebruik van regenwater in huishoudelijke toepassingen. Denk aan mogelijke problemen rondom volksgezondheid, kosten en duurzaamheid. Ingenieursbureau Witteveen + Bos heeft in opdracht van WMD onderzoek gedaan naar het gebruik van regenwater in huis. Uit dit onderzoek blijkt dat regionale maatregelen bij onze waterwinningen duurzamer, goedkoper en veiliger zijn dan lokale oplossingen in huis. Zoetwatermaatregelen noemen we ze. Een voorbeeld van een zoetwatermaatregel is het vasthouden van overtollig regenwater in plaats van afvoeren naar zee. Daarmee houden we de grondwaterstand op peil. Deze maatregel is een stuk goedkoper dan een regenwatersysteem in elke woning. Het gaat om slechts 2-4% van de kosten van decentrale hemelwatersystemen. Bovendien ontlasten deze maatregelen het watersysteem twintig keer meer dan het gebruik van regenwatersystemen in huizen.’

Maatschappelijk debat en drinkwaterbesparing

Het maatschappelijke debat over regenwatergebruik in huis negeert vaak nadelen op het gebied van gezondheid, kosten en duurzaamheid. Gebruik van regenwater in huishoudens draagt niet bij aan de lokale hydrologische situatie en kan deze zelfs verslechteren. WMD benadrukt dat regenwater nodig is voor lokaal groen, tuinen, biodiversiteit en verkoeling in woonwijken. We hebben vanwege klimaatverandering te maken met extremen. Langere droge periodes en zware buien met veel regenwater.

Het gebruik van regenwater in huis bespaart effectief 35 tot 45 liter drinkwater per persoon per dag, wat meer is dan de doelstelling van het kabinet om het watergebruik terug te brengen naar minder dan 100 liter per dag. Echter, door de huidige drinkwaterprijzen bestaat er geen financiële terugverdientijd voor huishoudens. De kosten voor een hemelwatersysteem in een nieuwbouwwoning liggen tussen de €5.500 en €9.200, terwijl deze in bestaande woningen nog hoger zijn. Het is wat WMD betreft hoog tijd om een maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) te maken.

Duurzaamheid en risico's

Hemelwatersystemen in huizen leiden tot extra materiaalgebruik en kunnen in strijd zijn met duurzaamheidsrichtlijnen voor nieuwbouw. De milieubelasting van deze systemen is waarschijnlijk negatief in vergelijking met centrale drinkwaterproductie door bijvoorbeeld WMD. Een bijkomend risico zijn verkeerde aansluitingen tussen hemelwatersystemen en drinkwaterleidingen, zoals bleek uit incidenten in Vlaanderen en Coevorden.

Klimaatadaptatie en zoetwatermaatregelen
WMD pleit voor zoetwatermaatregelen bij waterwinningen, zoals beekherstel en flexibel peilbeheer. Dit is niet alleen duurzamer, maar draagt ook bij aan een robuuste grondwateraanvulling. Door maatregelen te nemen kunnen we tot 8 miljoen m³ regenwater extra vasthouden, wat 22% van het onttrokken grondwater door WMD bedraagt.

Bewust drinkwatergebruik

WMD streeft naar bewust en zuinig drinkwatergebruik. Met campagnes moedigen we huishoudens aan om minder water te gebruiken. Bijvoorbeeld door korter te douchen. Daarnaast optimaliseert WMD hun productie- en distributieprocessen om verspilling tegen te gaan. Ook worden grootzakelijke klanten aangemoedigd om zuiniger met water om te gaan. WMD biedt daarvoor een waterscan aan.

Conclusie

Hoewel het gebruik van regenwater in huis kan bijdragen aan drinkwaterbesparing, zijn er aanzienlijke nadelen en risico’s verbonden aan deze aanpak. Regionale zoetwatermaatregelen bij waterwinningen blijken duurzamer, kostenefficiënter en veiliger. Voor een toekomstbestendige waterhuishouding is het essentieel om maatschappelijk verantwoorde en effectieve oplossingen te kiezen. WMD zet zich daarom in voor zoetwatermaatregelen en bewust drinkwatergebruik als de beste weg vooruit.

Lees hier het 'Rapport Decentraal gebruik van Hemelwater'